Arabuluculuk
Arabuluculuk Hizmetleri
Arabuluculuk (İngilizce: Mediation); hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan bir “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm” (ADR) yöntemidir.
Arabuluculuk; tarafların içinde bulundukları uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi yardımı ile mahkemeye gitmeden ya da mahkeme yönlendirmesiyle çözmelerinde kullanabilecekleri en etkin yöntemdir. Arabuluculuk tarafların kendi çözümlerine bulmalarına yardımcı olan kolaylaştırıcı arabuluculuk (facilitative mediation) şeklinde mevzuata uygun olarak yürütülmektedir. Esnek ve etkili oluşu arabuluculuğun iş yaşamı, aile, okul ve hatta milletler arası uyuşmazlıklarda bile uyuşmazlığın taraflarını doğru noktada buluşturan bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olmasını sağlamıştır. Aralarındaki uyuşmazlığı, kendi istekleriyle ya da bir mahkemenin önerisi ile arabulucunun eşliğinde çözmeye karar veren taraflar, uyuşmazlık konusunu arabulucuya ileterek, tamamen tarafsız, önyargı ve yargıdan uzak bir arabulucu eşliğinde, sorunlarını tartışma ve kendileri için en iyi çözümü, bulma fırsatı elde ederler.
Arabuluculuk müzakereleri, süreç ve elde edilen sonuç taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça gizlidir. Arabuluculuk sırasında görüşülenler ne taraflarca ne de arabulucu tarafından açıklanabilir. Arabuluculuk sürecinin anlaşmazlık ile sonuçlanması halinde, müzakerelerde elde edilen bilgi ve belgeler daha sonra açılması muhtemel bir davada delil olarak kullanılamaz. Taraflar arabuluculuğa gitmeye zorlanamaz.
Mahkeme yargılamasında, tarafların haklı olup olmadıklarına geçmişteki olaylar ve buna uygun hukuk kuralları tartışılarak karar verilir. Mahkemelerin verdiği karar çoğunlukla haklı görülen tarafı bile tam manasıyla tatmin etmez. Uzun ve stresli yargılama süreci, tarafların gelecekte tekrar ilişki kurmalarını da büyük olasılıkla imkânsız hale getirmiştir. Arabuluculuğun en önemli avantajı; taraflara, geçmişteki sorunlardan sıyrılarak geleceği planlama imkânı vermesidir.
İsteklerin ve ilgilerin netleştiği arabuluculuk sürecinde karşılıklı çözüm önerilerinin müzakeresi ile mahkemede ulaşılması hayal bile edilemeyecek etkili ve tarafların menfaatlerini tatmin eden anlaşmalara ulaşmak mümkün olmaktadır. Arabuluculuğun bu özelliği, tarafların arabuluculuk sonucunda varılan anlamalara kanun zoruyla değil gönüllü olarak uymalarını sağlamaktadır.
Arabuluculuk yürürlükteki mevzuata göre gönüllülük esasına dayanmaktadır. Ancak yapılması düşünülen yasa değişiklikleri ile öncelikle iş hukukundan kaynaklanan ve ticari uyuşmazlıklarda zorunlu arabuluculuk uygulamasına geçilecektir. Şu halde belli alanlarda dava açılmasından önce arabuluculuğa başvuru zorunlu hale gelecektir.
Bu yönde adalet bakanlığı tarafından da ciddi bir. çalışma yürütülmektedir. Ankara da Arabuluculuk uygulamasının yaygınlaştırılması amacı ile hakimler arabuluculuk konusunda da bilgilendirilmektedir.
Arabuluculuk hızlı, ekonomik ve dostane bir çözüm yoludur.
Arabulucu kimdir?
Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlamaya çağlayan tarafsız üçüncü kişidir. Arabulucu, bu süreçte karar veren kişi değildir. Taraflar uyuşmazlığı kendileri uzlaşarak çözerler. Arabulucu, tarafların aralarındaki asıl uyuşmazlığı ve menfaatlerini tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. Burada taraflar kendi çözümlerini kendileri üretirler ve bunu yaparken birbirlerini anlamaya çalışırlar. Arabulucunun en az 5 yıllık meslek kıdemi olan hukukçu olması, yetkili eğitim kurumlarından gerekli eğitimi tamamlaması, gerek yazılı ve gerek uygulamalı sınavdan başarılı olması gerekmektedir. Arabuluculular her yıl yenileme eğitimi almak zorundadır. Arabuluculuk sürecine taraflar şahsen katılabilecekleri gibi arzu etmeleri halinde yetkili avukatları ile birlikte de sürece katılmaları mümkündür. Bu halde taraflar avukatlarını ayrıca yetkilendirmelidir.